جام جهانی ۲۰۳۰ با ۶۴ تیم؛ پیشنهاد جنجالی کونمبول
جام جهانی ۲۰۳۰ با ۶۴ تیم؟ رویای بزرگ آمریکای جنوبی برای صدمین سالگرد فوتبال جهان
جام جهانی فوتبال همواره یکی از مهم‌ترین رویدادهای ورزشی در سطح جهانی بوده است. این مسابقات نه‌تنها قلب میلیون‌ها هوادار را به تپش درمی‌آورد، بلکه با هر دوره برگزاری، تغییرات بزرگی در ساختار، میزبانی و حتی تعداد تیم‌های شرکت‌کننده داشته است. حالا با نزدیک‌شدن به صدمین سالگرد این تورنمنت افسانه‌ای، اتحادیه فوتبال آمریکای جنوبی (کونمبول) پیشنهادی جنجالی مطرح کرده که توجه‌ها را به‌خود جلب کرده است: افزایش تعداد تیم‌های جام جهانی ۲۰۳۰ به ۶۴ تیم.
از کجا شروع شد؟ نگاهی به تغییرات پیشین
برای درک بهتر پیشنهاد اخیر، بهتر است نگاهی به گذشته بیندازیم. تا سال ۱۹۹۸، جام جهانی با حضور ۲۴ تیم برگزار می‌شد، اما از آن سال به بعد، این تعداد به ۳۲ تیم افزایش یافت. پس از آن، در سال ۲۰۱۷ فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) تصمیم گرفت تا جام جهانی ۲۰۲۶ را با ۴۸ تیم برگزار کند؛ تصمیمی که با رأی قاطع اعضای کنگره فیفا تصویب شد.
اما حالا، با نزدیک‌شدن به سال ۲۰۳۰ که مصادف با صدمین سال برگزاری نخستین جام جهانی است، کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی پیشنهاد داده که این رقابت‌ها با ۶۴ تیم برگزار شود. پیشنهادی که اگر به تصویب برسد، انقلابی در ساختار جام جهانی ایجاد خواهد کرد.
چرا ۶۴ تیم؟ هدف از این افزایش چیست؟
الخاندرو دومینگز، رئیس کونمبول، در کنگره این نهاد اعلام کرد:
«ما معتقدیم که جشن صدمین سال باید بی‌نظیر باشد، چراکه صدمین سال تنها یک‌بار در تاریخ اتفاق می‌افتد. افزایش تیم‌ها به ۶۴ باعث می‌شود تا همه کشورها فرصتی برای حضور در این تجربه جهانی داشته باشند و هیچ کشوری از این جشن بزرگ جا نماند.»
ایده اصلی نخستین‌بار در جلسه شورای فیفا در ماه مارس توسط رئیس فدراسیون فوتبال اروگوئه مطرح شد. این موضوع نشان‌دهنده نقش پررنگ کشورهای آمریکای جنوبی در هدایت این تغییر تاریخی است.
میزبانان جام جهانی ۲۰۳۰ چه کشورهایی هستند؟
بر اساس تصمیمات گرفته‌شده، میزبانان اصلی جام جهانی ۲۰۳۰ کشورهای اسپانیا، پرتغال و مراکش خواهند بود. اما نکته جالب‌توجه اینکه افتتاحیه این رقابت‌ها در کشورهای آرژانتین، پاراگوئه و اروگوئه برگزار خواهد شد تا به‌نوعی به ریشه‌های تاریخی این تورنمنت ادای احترام شود. اروگوئه، به‌عنوان قهرمان نخستین جام جهانی در سال ۱۹۳۰، یک دیدار از این رقابت‌ها را میزبانی خواهد کرد.
برگزاری جام جهانی در سه قاره متفاوت برای نخستین‌بار، چالشی بزرگ اما در عین حال فرصتی منحصر‌به‌فرد است که می‌تواند تجربه‌ای جدید برای هواداران و بازیکنان رقم بزند.
نظر فیفا و سایر نهادهای بین‌المللی چیست؟
فیفا در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که وظیفه دارد تمام پیشنهادهای ارائه‌شده توسط اعضای شورای خود را بررسی کند. همچنین جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، در کنگره اخیر کونمبول شرکت کرد و از این مناسبت به‌عنوان “نقطه عطفی استثنایی” یاد کرد.
با این حال، این پیشنهاد با مخالفت‌هایی نیز همراه بوده است. الکساندر چفرین، رئیس یوفا، در کنفرانسی خبری، پیشنهاد ۶۴ تیمی شدن را “ایده‌ای بد” توصیف کرد و گفت:
«این پیشنهاد حتی برای من هم غافلگیرکننده بود. فکر نمی‌کنم این راهکار مناسبی باشد.»
از طرف دیگر، گروه‌های زیست‌محیطی مانند “فوتبال بدون سوخت فسیلی” نیز با میزبانی در سه قاره مخالف هستند و آن را “کابوس آب‌وهوایی” توصیف کرده‌اند؛ چراکه افزایش سفرهای هوایی و فاصله‌های جغرافیایی، ردپای کربن قابل‌توجهی به‌جا خواهد گذاشت.
اگر این پیشنهاد تصویب شود، چه تغییراتی رخ خواهد داد؟
در صورت موافقت با این طرح، جام جهانی ۲۰۳۰ شاهد برگزاری ۱۲۸ بازی خواهد بود؛ این در حالی است که در ساختار فعلی، بین سال‌های ۱۹۹۸ تا ۲۰۲۲، تنها ۶۴ بازی در هر دوره برگزار می‌شد. به‌عبارتی، تعداد بازی‌ها دو برابر خواهد شد و این مسأله می‌تواند بر نحوه آماده‌سازی تیم‌ها، برنامه‌ریزی‌ها، حقوق پخش تلویزیونی و حتی هزینه‌ها تأثیرگذار باشد.
فرصت‌ها و تهدیدهای افزایش تیم‌ها
فرصت‌ها:
گسترش جهانی فوتبال: با افزایش تعداد تیم‌ها، کشورهای بیشتری فرصت تجربه جام جهانی را خواهند داشت.
درآمدزایی بیشتر: افزایش تعداد بازی‌ها به‌معنای فرصت بیشتر برای تبلیغات، اسپانسرینگ و فروش بلیت خواهد بود.
همگرایی فرهنگی: مشارکت کشورهای مختلف می‌تواند ارتباطات فرهنگی را تقویت کند.
تهدیدها:
افت کیفیت مسابقات: برخی کارشناسان بر این باورند که حضور تیم‌های ضعیف‌تر ممکن است کیفیت کلی رقابت‌ها را کاهش دهد.
خستگی بازیکنان: افزایش بازی‌ها می‌تواند بار فیزیکی و روانی زیادی بر بازیکنان وارد کند.
چالش‌های زیست‌محیطی و لجستیکی: برگزاری مسابقات در چند قاره نیازمند برنامه‌ریزی پیچیده و اثرات محیطی است.
آیا آینده جام جهانی به این سمت خواهد رفت؟
درحال‌حاضر نمی‌توان با قطعیت گفت که این پیشنهاد تصویب خواهد شد یا خیر، اما واقعیت این است که فوتبال مدرن بیش‌ازپیش به‌سمت جهانی‌شدن حرکت می‌کند. برگزاری جام جهانی در سه قاره، می‌تواند زمینه‌ای برای افزایش مشارکت کشورها باشد و اگر به‌خوبی برنامه‌ریزی شود، شاید حتی در آینده شاهد جام جهانی‌هایی با بیش‌از ۶۴ تیم نیز باشیم.
نتیجه‌گیری: فوتبال، جشن جهانی یا تجارت جهانی؟
پیشنهاد افزایش تعداد تیم‌ها در جام جهانی ۲۰۳۰ بدون شک یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات سال‌های اخیر در دنیای فوتبال است. اگرچه بسیاری از منتقدان نگران مسائل زیست‌محیطی و کیفی هستند، اما حامیان این طرح، آن را گامی بلند به‌سمت مشارکت جهانی و جشن گرفتن صدمین سال فوتبال می‌دانند.
بدون شک، آینده این تصمیم در جلسه آتی کنگره فیفا در پاراگوئه در ۱۵ مه مشخص خواهد شد. اما یک چیز روشن است: جام جهانی ۲۰۳۰ قرار است متفاوت، جهانی‌تر و البته جنجالی‌تر از همیشه باشد.
