پنالتی جنجالی لیدز؛ تصمیم درست داور یا خطای بزرگ؟
بازگشت لیدز به لیگ برتر و شروعی پرحاشیه
فصل جدید لیگ برتر انگلیس با شور و هیجان فراوان آغاز شد، اما تنها در هفته نخست، یک تصمیم داوری خبرساز شد. تیم لیدز پس از بازگشت دوباره به سطح اول فوتبال انگلستان، موفق شد با نتیجه یک بر صفر برابر اورتون پیروز شود. تک‌گل این مسابقه توسط لوکاس نمچا از روی پنالتی لیدز به ثمر رسید.
با وجود این پیروزی، آنچه بیش از همه مورد توجه رسانه‌ها و هواداران قرار گرفت، نحوه اعلام پنالتی بود. بسیاری از کارشناسان اعتقاد داشتند که تصمیم داور برای اعلام پنالتی لیدز با قوانین جدید هند مطابقت نداشت و می‌تواند مصداقی از اشتباه داوری در آغاز فصل باشد.
صحنه بحث‌برانگیز پنالتی لیدز
ماجرا از جایی آغاز شد که شوت قدرتمند آنتون اشتاخ به سمت دروازه اورتون روانه شد. جیمز تارکوفسکی، مدافع اورتون، برای دفع توپ بدن خود را متمایل کرد و توپ به بازوی او برخورد نمود؛ بازویی که ظاهراً نزدیک به بدن قرار داشت.
داور مسابقه، کریس کاوانا، پس از مکثی کوتاه به نقطه پنالتی اشاره کرد. این تصمیم با اعتراض شدید بازیکنان اورتون همراه شد. تارکوفسکی پس از مسابقه اظهار داشت:
«وقتی داور سوت زد، مطمئن بودم که تصمیم با بررسی VAR لغو خواهد شد. بازوی من کنار بدنم قرار داشت. داور پیش‌تر گفته بود اگر دست در چنین موقعیتی باشد، پنالتی محسوب نمی‌شود. بنابراین هنوز نمی‌توانم درک کنم چرا این بار اعلام پنالتی شد.»
قوانین هند چه می‌گویند؟
بر اساس قانون ۱۲ فوتبال، خطای هند زمانی رخ می‌دهد که بازیکن توپ را با دست یا بازوی خود لمس کند و این امر موجب «بزرگ‌تر شدن غیرطبیعی بدن» شود. به بیان دیگر، اگر موقعیت بازو یا دست بازیکن خارج از حالت طبیعی حرکات بدن باشد، خطای هند محسوب خواهد شد.
این قانون در فصل گذشته با تغییراتی همراه بود. به بازیکنان اعلام شد که نیازی نیست همواره دست‌ها را سفت به بدن بچسبانند یا پشت بدن پنهان کنند. داوران موظف شدند موقعیت دست را در ارتباط با حرکت کلی بدن بازیکن ارزیابی کنند.
هاوارد وب، رئیس کمیته داوری لیگ برتر، در آن زمان گفته بود:
«ما تعداد زیادی خطای هند اعلام می‌کردیم که در واقع حرکات طبیعی بازیکنان بود. بنابراین از این پس باید سخت‌گیری کمتری صورت گیرد.»
با این حال، صحنه پنالتی لیدز نشان داد که همچنان امکان برداشت‌های متفاوت از قانون وجود دارد.
واکنش کارشناسان به تصمیم داور
واکنش کارشناسان فوتبال نسبت به صحنه پنالتی لیدز متفاوت بود. کریس ساتن، مهاجم سابق لیگ برتر، در گفت‌وگویی رادیویی اظهار داشت:
«این تصمیم یک رسوایی بود. توپ به بازوی بازیکنی برخورد کرد که آن را کنار بدن نگه داشته بود. چنین موقعیتی هرگز نباید پنالتی اعلام شود.»
در مقابل، برخی تحلیل‌گران از جمله گری نویل و جیمی کاراگر، تصمیم داور را صحیح ارزیابی کردند. نویل تأکید کرد:
«از چهره تارکوفسکی مشخص بود که خود او نیز می‌دانست مرتکب خطا شده است. او بدن خود را به سمت توپ متمایل کرد و بازویش مانع عبور توپ شد. این دقیقاً مصداق خطای هند است.»
این اختلاف‌نظر نشان داد که قانون هند همچنان یکی از بحث‌برانگیزترین قوانین در فوتبال مدرن محسوب می‌شود.
واکنش مربیان به پنالتی لیدز
دیوید مویس، سرمربی اورتون، پس از پایان مسابقه به شدت از تصمیم داور انتقاد کرد. وی در گفت‌وگو با BBC گفت:
«این تصمیم بسیار ناامیدکننده بود. مگر ممکن است بازیکنی در حالی که بازویش کنار بدن قرار دارد، مرتکب خطای هند شناخته شود؟ به نظر من تصمیم اشتباهی گرفته شد و حتی VAR نیز فرصت داشت تا آن را اصلاح کند.»
در سوی دیگر میدان، دنیل فارکه، سرمربی لیدز، نظر متفاوتی ارائه کرد:
«در جریان مسابقه احساس کردم تصمیم داور صحیح است. البته شور و هیجان تماشاگران نیز بی‌تأثیر نبود. زمانی که بررسی VAR به این اندازه طولانی می‌شود، معمولاً به این معناست که دلیل قاطعی برای تغییر تصمیم وجود ندارد.»
طبیعتاً دیوید مویس، سرمربی اورتون، از تصمیم داور به شدت ناراضی بود. او بعد از بازی در مصاحبه با BBC گفت:
«بسیار ناامید شدم. مگر اینکه دست بازیکن رو قطع کنیم، چطور ممکنه توپ به بازویی بخوره که کنار بدن قرار داره و پنالتی گرفته بشه؟ به نظرم تصمیم خیلی بدی بود و حتی VAR هم می‌تونست این اشتباه رو برگردونه.»
در طرف مقابل، دنیل فارکه، سرمربی لیدز، دیدگاه متفاوتی داشت. او گفت:
«حین بازی حس کردم پنالتی درسته. البته فشار تماشاگران هم بی‌تأثیر نبود. وقتی بررسی VAR این‌قدر طول می‌کشه، معمولاً یعنی دلیل قانع‌کننده‌ای برای تغییر تصمیم وجود نداره.»
قوانین هند؛ همچنان خاکستری
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات قانون هند، تفسیر متفاوت آن در موقعیت‌های مشابه است. در برخی مسابقات، برخورد توپ به بازوی بازیکن خطا تلقی می‌شود، در حالی که در بازی‌های دیگر چنین تصمیمی گرفته نمی‌شود. این ناهمگونی، همواره زمینه‌ساز اعتراض هواداران و بازیکنان بوده است.
صحنه پنالتی لیدز نیز دقیقاً در همین چارچوب قرار می‌گیرد. برخی معتقدند حرکت تارکوفسکی کاملاً طبیعی بود و توپ ناخواسته به بازوی او برخورد کرد. اما گروهی دیگر باور دارند که او عمداً بدن خود را به گونه‌ای قرار داد که مسیر توپ مسدود شود.
تأثیر پنالتی لیدز بر نتیجه بازی
دیدار لیدز و اورتون در مجموع دیداری متعادل بود، اما تک‌گل حاصل از پنالتی لیدز تعیین‌کننده نتیجه شد. اورتون پس از دریافت گل تلاش بسیاری برای جبران داشت، اما نتوانست دروازه حریف را باز کند.
این نتیجه، بازگشتی موفقیت‌آمیز برای لیدز به لیگ برتر رقم زد و در مقابل، اورتون را از همان هفته نخست با موجی از انتقادها روبه‌رو ساخت.
جمع‌بندی؛ تصمیم درست یا خطای بزرگ؟
پاسخ به این پرسش که آیا پنالتی لیدز تصمیمی درست بود یا خطایی بزرگ، همچنان محل اختلاف است. گروهی از کارشناسان داوری و فوتبال‌دوستان آن را تصمیمی منطقی می‌دانند، در حالی که عده‌ای دیگر آن را نشانه‌ای از ضعف داوری و ابهام در قوانین عنوان می‌کنند.
آنچه مسلم است، قانون هند همچنان به شفاف‌سازی بیشتری نیاز دارد و تا زمانی که چنین ابهاماتی وجود داشته باشد، جنجال‌های مشابه نیز ادامه خواهد داشت.
